Okiem eksperta. O zakupie energii elektrycznej na 2024 rok

Wielu przedsiębiorców wykorzystuje aktualną, relatywnie dobrą sytuację rynkową i rozpoczęło już kontraktację energii elektrycznej na 2024 rok. W odróżnieniu do sytuacji z lat ubiegłych, część firm nawet ją zakończyła i dokonuje już zakupu na 2025 rok. Firmy, w przypadku których koszt zakupu energii ma istotny udział w całej strukturze kosztów, coraz częściej opierają swoje decyzje o zindywidualizowane, dopasowane do specyfiki działania strategie zakupowe, uwzględniające zarówno aktualne uwarunkowania rynkowe, jak i scenariusze postępowania w przypadku ich istotnej zmiany. Strategie te są podstawą wyboru modelu kontraktacji energii, pozwalają też realizować działania inwestycyjne lub zakupowe w zakresie nabierającej na znaczeniu zielonej energii.

Od połowy stycznia 2023 roku, giełdowe ceny energii na 2024 rok oscylują w przedziale 700-850zł/MWh. Można powiedzieć, że to nie lada promocja, zważywszy, że w poprzedzającym półroczu ceny te zasadniczo nie schodziły poniżej 1000zł/MWh, a w szczytowym momencie przybiły nawet 1800zł/MWh. Aktualne ceny dla firm są o ok. 100-200zł/MWh wyższe od cen giełdowych (wartość ta uwzględnia ponoszone przez sprzedawców koszty związane z profilowaniem i bilansowaniem odbiorców, tzw. „kolory”, akcyzę, koszty obsługi, ale i towarzyszące ryzyka zmiany cen i oczywiście marżę sprzedawców).

Nie ma możliwości, aby przewidzieć, na jakim poziomie ustalą się rynkowe ceny energii w przyszłości. Mamy jednak możliwość minimalizacji ryzyka ich wzrostu i wykorzystania potencjalnych okazji cenowych. Potrzebna jest wiedza ekspercka, dobrze dobrany produkt, bezpieczny sprzedawca. Przyda się również decyzyjność i ogólna świadomość biznesowa samych przedsiębiorców. Czynnik szczęścia też ma znaczenie, jednak w przypadku dobrze przygotowanej strategii, nie uzależniamy od niego całości finansów naszych firm.

Jednym z najczęściej wybieranych przez dużych odbiorców energii (o rocznym zużyciu powyżej 1 GWh) produktów jest zakup w oparciu o tzw. model giełdowy, który pozwala podejmować decyzje zakupowe mniejszych „paczek” energii w dłuższym okresie. Wybierając taką formę zakupu ograniczamy ryzyko podjęcia decyzji zakupowej w niekorzystnym cenowo momencie. Jednocześnie sprzedawcy energii nie mają potrzeby doliczania do ceny dodatkowych składników związanych z ponoszonym przez nich ryzykiem zmienności cen w okresie związania ofertą. Ten drugi czynnik jest szczególnie istotny dla organizujących przetargi w oparciu o PZP klientów instytucjonalnych, w przypadku których okres związania ofertą nierzadko przekracza 30-40 dni, co w istotny sposób zawyża oferowane im ceny.

Zauważalną zmianą w ostatnim roku jest wzrost zainteresowania przedsiębiorców zakupem energii produkowanej w odnawialnych źródłach energii. Dla wielu z nich pochodzenie energii ze źródeł ekologicznych jest obligatoryjnym warunkiem kontraktu. „Zieloność” energii potwierdzana jest poprzez zakup i umorzenie tzw. gwarancji pochodzenia, których aktualny poziom cenowy przekracza 20zł/MWh (jeszcze rok temu gwarancje można było nabyć bez większego problemu po cenie nie przewyższającej 10zł/MWh). Co więcej, okazuje się, że popyt na zieloną energię jest tak duży, że wielu sprzedawców nie oferuje już gwarancji pochodzenia na 2023 rok, a wśród innych produkt ten jest mocno deficytowy.

Silnie promowanym w 2023 roku sposobem na ograniczenie kosztu zakupu energii były długookresowe, zawierane z wytwórcami zielonej energii kontrakty w formule cPPA (z ang. corporate Power Purchase Agreement). Rynkowe ceny energii takich kontraktów wynosiły w zależności od czasu składania ofert od 400 do 750 zł/MWh (pamiętajmy, że ceny te nie uwzględniają dodatkowych, często bardzo wysokich kosztów, związanych chociażby z bilansowaniem odbiorcy i wytwórcy energii). Z uwagi na istotne spadki cen energii w roku bieżącym, atrakcyjność kontraktów cPPA obniżyła się. Są one jednak nadal warte rozważania w kontekście długookresowego zabezpieczenia ceny energii i bezpośredniego dostępu do źródeł odnawialnych.

Atrakcyjną alternatywą dla kontraktów cPPA jest nadal inwestycja we własne źródło energii, przede wszystkim instalację fotowoltaiczną. Instalacje takie zwracają się zwykle po kilku latach (w zależności od scenariuszy cenowych, okres zwrotu może trwać od ok. 5 do ok. 8 lat). W chwili obecnej największym wyzwaniem jest jednak uzyskanie pozwolenia od lokalnego dystrybutora na podłączenie instalacji do sieci elektroenergetycznej, co wynika przede wszystkim z uwarunkowań technicznych (braku lub złego stanu infrastruktury dystrybucyjnej).